ว่านจูงนาง

กล้วยไม้ดิน สูงประมาณ 30 เซนติเมตร ลำต้นใต้ดินทรงรูปไข่แกมรูปสามเหลี่ยม เป็นหัวรูปกลมแป้นเรียงต่อกันเป็นแถว เห็นข้อปล้องชัดเจน รากออกตามข้อ เส้นผ่านศูนย์กลางถึง 2.7 เซนติเมตร เป็นใบเดี่ยว รูปใบหอก แผ่นใบพับจีบ เนื้อใบหนา จำนวน 2-3 ใบ เจริญไม่เต็มที่ในช่วงที่ออกดอก แผ่นใบรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกกลับ ถึงรูปขอบขนานแกมรี กว้าง 3.5-5.5 เซนติเมตร ยาว 10-30 เซนติเมตร ปลายใบแหลม ช่อดอกออกจากเหง้าที่โคนหัวใต้ดิน เกิดก่อนหรือพร้อมกับผลิใบ ช่อยาวประมาณ 10 เซนติเมตร ดอกสีขาว กลีบปากสีเหลือง โคนสีน้ำตาลแดง แบบช่อกระจะ มักยาวกว่าลำต้น จำนวน 2-5 ดอก ดอกบานเต็มที่กว้าง 2-2.5 เซนติเมตร สีเขียวถึงสีเหลืองแกมเขียว กลีบเลี้ยงรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกกลับ กลีบดอกรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกกลับ ถึงรูปขอบขนานแกมไข่กลับ กลีบปากรูปไข่ ปลายกลีบคอดกิ่วเล็กน้อย ปลายกลีบปากยาวตรงจนถึงม้วนงอ กลางกลีบปากมีต่อขรุขระ

ดอกสีขาว กลีบปากสีเหลือง โคนสีน้ำตาลแดง ดอกบานเต็มที่กว้าง 2-2.5 เซนติเมตร สีเขียวถึงสีเหลืองแกมเขียว กลีบเลี้ยงรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกกลับ กลีบดอกรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกกลับ ถึงรูปขอบขนานแกมไข่กลับ กลีบปากรูปไข่ ปลายกลีบคอดกิ่วเล็กน้อย ปลายกลีบปากยาวตรงจนถึงม้วนงอ กลางกลีบปากมีต่อขรุขระ

ใบเดี่ยว รูปใบหอก แผ่นใบพับจีบ เนื้อใบหนา จำนวน 2-3 ใบ แผ่นใบรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกกลับ ถึงรูปขอบขนานแกมรี กว้าง 3.5-5.5 เซนติเมตร ยาว 10-30 เซนติเมตร ปลายใบแหลม

ป่าเบญจพรรณ, ป่าดิบแล้ง, ป่าดิบเขา

พบตามป่าในภูมิภาคต่าง ๆ ของประเทศไทย